Tỳ vị hư là gì?

Tỳ vị hư là hiện tượng lá lách bị hư hoặc tổn thương, dẫn đến rối loạn chức năng của các cơ quan nội tạng trong cơ thể. Lá lách là nền tảng của hậu thiên, chất lượng của lá lách và dạ dày liên quan đến việc hấp thụ chất dinh dưỡng của con người. Sức khỏe của lá lách ảnh hưởng đến hệ thống tuần hoàn và bài tiết bên trong cơ thể. Kết quả là, dịch cơ thể không được hấp thụ sẽ hình thành tình trạng thấp, đờm dãi, dễ gây béo phì cục bộ, phụ nữ có khuôn mặt vàng. Ngoài ra, các triệu chứng khác còn gồm phân không thành hình, sợ lạnh, khả năng miễn dịch kém, dễ nhiễm virus, vi khuẩn. Tỳ vị hư thường có triệu chứng lâm sàng gồm sốt cao, môi miệng khô nhưng không muốn ăn uống, tiểu ít và đậm, táo bón. Lưỡi thon đỏ không có rêu, mạch tế sắc.

Nguyên nhân tỳ vị hư

1. Trầm cảm 

Trầm cảm và lo lắng là nguyên nhân chính làm tổn thương lá lách. Với áp lực cuộc sống ngày càng cao, nhịp sống vội vàng, làm việc và nghỉ ngơi thất thường, con người thường xuyên rơi vào trạng thái lo lắng khiến sức khỏe lá lách ngày càng kém hơn.

 2. Thực phẩm sống và lạnh

Vào mùa hè, thời tiết khô nóng, con người thường xuyên sử dụng trực tiếp các thực phẩm và đồ uống có trong tủ lạnh. Tuy nhiên, bạn nên biết rằng đồ ăn sống và lạnh rất dễ làm tổn thương lá lách.

3. Ít vận động

Xã hội hiện đại ngày càng có ít vị trí lao động chân tay, trong khi các công việc đòi hỏi lao động trí óc được chú trọng nhiều hơn. Do phải làm việc một chỗ trong thiờ gian dài, phần lớn nhân viên văn phòng đều có xu hướng ít vận động thể chất. Thực ra, một người nếu thường xuyên lười vận động, thì lá lách và dạ dày sẽ trở nên kém hoạt động và dễ bị suy giảm chức năng.

4. Chế độ ăn uống kém điều độ

Chế độ ăn uống không điều độ, thường xuyên ăn quá no, ăn nhiều đồ ăn vặt, đồ chiên rán, đồ cay nóng đều rất có hại cho tỳ vị. Có thể thấy khi mắc các bệnh sinh lý tạng tỳ  các biểu hiện sẽ xuất hiện chủ yếu lên đường tiêu hóa. Từ đó, người bệnh sẽ chán ăn, mệt mỏi, chất lượng cuộc sống suy giảm, ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài. Do vậy, khi có bất kỳ triệu chứng nào bất thường cần tới ngay cơ sở y tế để được thăm khám và đánh giá đúng với tình trạng bệnh. 

Cách để diều chỉnh tình trạng tỳ vị hư

1. Chú ý giữ ấm

Đông y cho rằng phần lớn bệnh tật là do âm dương không hòa hợp, phong thấp xâm nhập vào cơ thể. Vào mùa xuân, sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm tương đối lớn, cởi bỏ quần áo ấm quá sớm khiến hơi ẩm dễ dàng xâm nhập vào cơ thể. Khí lạnh ẩm rất có hại cho lá lách, chúng sẽ tích tụ lại trong lá lách, gây khó tiêu, đau dạ dày và viêm đường tiêu hóa. Do đó, bạn hãy giữ ấm hàng ngày và chú ý đến sự thay đổi nhiệt độ, đặc biệt là độ ấm của vùng bụng.

2. Luôn lạc quan

Cảm xúc tích cực có thể giúp con người khỏe mạnh về thể chất và tinh thần, cũng có thể điều hòa âm dương, cân bằng khí huyết. Sự thông suốt của khí huyết cùng một tinh thần minh mẫn là yếu tố chính để duy trì một cơ thể khỏe mạnh. Y học đã chứng minh tâm trạng lạc quan, tích cực có thể kích thích thần kinh trung ương của con người. Thần kinh trung ương hưng phấn có thể tăng cường tác dụng điều tiết của não đối với cơ thể. Quá trình tiêu hóa, hấp thụ và bài tiết trong cơ thể người đều do tâm trạng ảnh hưởng. Vì vậy, duy trì một thái độ lạc quan và tích cực có thể cải thiện tình trạng tỳ vị hư.

3. Tập thể dục đúng cách

Chạy, leo núi, đi bộ nhanh, đều là những môn mà bạn có thể tham khảo để tập luyện. Nói chung, việc bạn thường xuyên tham gia thể dục thể thao có tác dụng kích thích nhu động ruột và cải thiện quá trình tiêu hóa, hấp thu. Đồng thời, nó cũng có thể tăng cường quá trình trao đổi chất của cơ thể và đào thải chất độc ra ngoài. Mặt khác, tập thể dục có thể tăng tốc độ cân bằng của khí huyết trong cơ thể và giúp điều chỉnh tỳ vị hư nhược.

4. Hình thành thói quen ăn uống tốt

Thói quen ăn uống tốt là nền tảng của sức khỏe. Chỉ bằng cách ăn uống đều đặn, đủ lượng mỗi ngày, kết hợp giữa thịt và rau, cân đối dinh dưỡng, không kén chọn thực phẩm thì dạ dày mới khỏe mạnh. Đồng thời, nó cũng đẩy nhanh cải thiện triệu chứng của tỳ vị hư. 

Ngoài những thực phẩm chủ yếu, bạn cũng nên ăn nhiều trái cây và rau xanh, điều này sẽ giúp ích cho quá trình tiêu hóa. Vitamin và các nguyên tố vi lượng cũng có thể được bổ sung. Ăn ít đồ sống và lạnh, chẳng hạn như tỏi, ớt, hành lá. Không nên ăn quá nhiều đồ chiên rán, vì chúng chỉ làm tăng gánh nặng cho lá lách, và làm trầm trọng thêm các triệu chứng bệnh.

5. Kết hợp sử dụng nước cốt sâm dây Ngọc Linh: 

Theo y học cổ truyền, đảng sâm có vị ngọt, tính bình. Quy vào 2 kinh tỳ, phế. Tác dụng kiện tỳ, ích phế. Trị tỳ, phế hư nhược, thở dồn, tim đập hồi hộp, ho suyễn, tiêu khát, đại tiện lỏng, thiếu máu, da xanh xao, vàng vọt,  mới ốm dậy, kém ăn, cơ thể suy nhược.

Ngày dùng 20-30g, sắc uống hoặc thuốc hoàn, thuốc bột. Trong  nhiều trường hợp, đảng sâm có thể dùng thay thế nhân sâm với chức năng bổ khí song lại thiên về bổ khí phế và khí tỳ nhiều hơn. Hỗ trợ điều hoà tỳ vị, giúp tỳ vị hoạt động ổn định và cân bằng trở lại. 

Nguồn LBA (t/h)